 |
 |
||
 |
 |
 |
|
toegankelijkheid
achtergronden project
vooronderzoeken
onderdelen Drempelsweg.nl
procesbeschrijving
evaluatie project
evaluatie stage
conclusies & aanbevelingen
facilitaire website
richtlijnen
voorbeeldsites
Richtlijnen
De richtlijnen voor toegankelijkheid worden op verschillende manieren aangeboden. Daarmee bedoel ik niet alleen dat de richtlijnen in verschillende vormen worden aangeboden; ook de manier waarop je door de richtlijnen bladert kan per gebruiker verschillen.
Uitgangspunt van de presentatie was dat iedere gebruiker / webbouwer / geïnteresseerde een eigen manier van werken zal hebben en daaraan graag zijn informatievoorziening aan zou willen passen.
De grootste uitdaging zat niet in het verzinnen van zoveel mogelijk toe- of ingangen naar de richtlijnen, maar juist: hoe hou je het zo simpel mogelijk, zonder dat er informatie verloren gaat? Hoe leg je verbanden tussen gerelateerde richtlijnen? Hoe zoeken verschillende gebruikers binnen de richtlijnen? Gaan ze uit van algemene stelregels of willen ze juist een alfabetisch overzicht van alle HTML-tags?
Hoe gedetailleerd moet je je informatie aanbieden? Hoe moet je de richtlijnen categoraliseren, zodat een zoekactie in de database met logische antwoorden bij een zoekactie komt? Hoe kun je met een goede indeling automatisch richtlijnen koppelen die bij elkaar horen?
Verschillende manieren van aanbieden
Zoals ik al eerder vermelde, zijn er binnen Drempelsweg.nl verschillende manieren om de informatie van de richtlijnen te benaderen. Het is aan de gebruiker om de voor hem meest bruikbare ingang te vinden.
Een belangrijk onderscheid dat moet worden gemaakt is die tussen een professionele webbouwer en een hobbyist die zijn homepage wil aanpassen. Hoewel Drempels Weg zich primair richt op de eerste groep, zou het zonde zijn de opgeslagen kennis niet op een toegankelijke manier aan een beginner aan te bieden.
De belangrijkste ingangen naar de richtlijnen zijn deze:
- Een totaaloverzicht, waarin links naar alle richtlijnen alfabetisch gerangschikt zijn;
- een gefilterd deel van het totaaloverzicht, waarbij de bezoeker heeft aangegeven welke richtlijnen hij wil zien;
- een checklist;
- een lijstje met gemakkelijke aanpassingen (De eerste stap);
- en contextuele links naar richtlijnen bij elke pagina van de demosites (hierover op de volgende pagina meer).
- Verder is er bij Richtlijnen & voorbeelden nog een lijstje met testprogramma's, waarmee websitebouwers hun sites op toegankelijkheid kunnen testen.
volgende pagina:
Voorbeeldsites
Voor een overzicht:
ga naar de Sitemap
Verklarende Woordenlijst
Totaaloverzicht richtlijnen en sorteermogelijkheden
Het totaaloverzicht is de meest basale manier om de richtlijnen aan te bieden. Hier staan zowel de W3C-vertalingen als de door ons geformuleerde HTML en CSS richtlijnen alfabetisch gerangschikt.
Achter elke richtlijn staat altijd welke prioriteit het W3C er aan toekent. Indien het een HTML richtlijn betreft hebben we de prioriteit afgeleid van de W3C richtlijnen.
Vanaf deze pagina kan de gebruiker het overzicht gaan filteren. Voordat er gefilterd wordt, wordt er dus altijd eerst een totaaloverzicht geboden.
Download een samenvatting van de richtlijnen van het W3C
(WORD document; 53kB; opent in nieuw venster)
Gefilterde overzichten creëren
De gebruiker kan op de volgende manieren sorteren:
- W3C richtlijnen; dit zijn alle door het W3C erkende richtlijnen
- richtlijnen per tag; alleen HTML-tags worden getoond
- richtlijnen met prioriteit 1
- richtlijnen met prioriteit 2
- richtlijnen met prioriteit 3
- richtlijnenfamilie; dit is een door mij gemaakte indeling van richtlijnen om dingen die bij elkaar horen te kunnen groeperen. Op de manier kun je als je aan een bepaald onderdeel van een site werkt alle relevante richtlijnen bij elkaar vinden.
De families zijn:- algemeen
- tekst en opmaak
- plaatjes en image-maps
- tabellen
- frames
- formulieren
- applets en scripts
- multimedia
- anders
Bekijk online het richtlijnenoverzicht
Fig.1: Het overzicht van richtlijnen, met rechts de sorteer- en filtermogelijkheden
De componenten van een richtlijn
Elke richtlijn bestaat in principe uit dezelfde onderdelen, op dezelfde wijze gerangschikt. Het lijkt een rigide indeling, maar door het grote aantal en diversiteit van de velden hebben we nog veel speelruimte. Het is namelijk van belang dat elke richtlijn dezelfde indeling heeft als het allemaal in een database moet die hanteerbaar moet blijven. Bovendien hebben we alle vrijheid om velden leeg te laten indien ze niet van toepassing zijn op de richtlijn.
Omdat een richtlijn veel tekst en uitleg kan bevatten, zijn we hier afgeweken van het ontwerp en hebben 75% van de breedte van het scherm ingeruimd voor de richtlijn.
De richtlijnen bestaan in principe allemaal uit:
- Een titel (al dan niet een HTML-tag);
- een prioriteitsindicatie;
- een vermelding van de richtlijnfamilie;
- een aanduiding voor welke handicap(s) deze richtlijn van belang is;
- de reikwijdte van de richtlijn (hele site, paginaonderdeel etc.);
- een korte beschrijving van de richtlijn;
- uitleg over inhoud en doel van de richtlijn;
- alternatieven voor de richtlijn (wat kun je ook gebruiken, zodat je deze ontoegankelijke tag niet hoeft te gebruiken?);
- technische uitleg / voorbeeldcode;
- de resultaten van de voorbeeldcode;
- (links naar) demopagina's waarop deze richtlijn wordt gebruikt;
- gerelateerde richtlijnen (door ons handmatig in de database aangegeven verbanden; meestal richtlijnen van een andere familie die met het huidige verhaal te maken hebben);
- enige contextuele of 'procesinformatie' (links op de pagina), zoals:
- Verwante richtlijnen: richtlijnen van dezelfde doelgroep, richtlijnen van dezelfde familie
- Reageer op deze richtlijn, (Bij elke richtlijn heeft de bezoeker de mogelijkheid te reageren d.m.v. een mailformulier naar de redactie van Drempelsweg.nl)
- Bekijk reacties van anderen (Oudere reacties worden geplaatst als een soort gastenboek, specifiek bij elke richtlijn)
- een indicatie of het hier een W3C richtlijn betreft (d.m.v. een plaatje en een tekstje).
- links naar pagina's binnen de voorbeeldsites waarop bij deze richtlijn een praktijkvoorbeeld wordt gegeven.
Fig.2: Een uitgediepte richtlijn (detail)
De checklist
In de database met richtlijnen wordt meer opgeslagen dan wat er op de site wordt afgedrukt. Elke richtlijn heeft namelijk o.a. ook een indicator ('flag') of het een HTML-tag betreft of niet. Deze flag wordt gebruikt om automatisch de checklist samen te stellen. In de checklist staan namelijk alleen richtlijnen niet geen HTML-tag zijn.
Als er richtlijnen veranderen of bijkomen, dan zal de checklist automatisch deze veranderingen doorvoeren, omdat de informatie voor de checklist ook uit de richtlijnendatabase komt.
De light en de full checklist
Eigenlijk zijn er twee checklists: een korte, met alle belangrijke richtlijnen (prioriteit 1) en een lange, met alle richtlijnen van alle prioriteiten.
De bezoeker zal altijd eerst de korte, belangrijke versie zien. Op deze pagina kan hij ervoor kiezen de volledige checklist te bekijken. Hierdoor komt er minder snel een information overload bij de onbedachtzame bezoeker. De prioriteit 1 richtlijnen zijn nu eenmaal de richtlijnen die moeten van het W3C.
De richtlijnen op de checklist zijn allereerst gerangschikt op prioriteit, dan op richtlijnenfamilie. Elk item in de checklist is een link naar de bijbehorende richtlijn voor meer informatie.
Bekijk online de light checklist
(prioriteit 1)Bekijk online de volledige checklist
Fig.3: De automatisch gegenereerde checklist (prioriteit 1) met links naar de richtlijnen
De eerste stap
Naast de checklist heb ik een overzicht gemaakt die nog meer toegankelijk is voor vooral de beginnende gebruiker. Dit is de eerste stap. De eerste stap is een lijstje van aanpassingen aan websites, die relatief gemakkelijk door te voeren zijn. Het bestaat uit een regel en een korte uitleg. De regel (titel) is tevens weer een linkje naar de desbetreffende richtlijn voor diegene die meer informatie wil.
De tekst van De eerste stap heb ik ook beschikbaar gemaakt in een tekstbestand, zodat deze hier meteen gelezen kan worden.
Download de tekst van "De eerste stap"
(*.txt bestand; 4kB; opent in nieuw venster)
Bekijk online de pagina De eerste stap
Fig.4: De eerste stap, met links naar de richtlijnen, waar elke richtlijn verder uitgediept wordt
Testprogramma's
Hoewel deze rubriek pas na 28 maart online is gekomen, wil ik toch nog de testprogramma-pagina behandelen.
Naast verschillende ingangen naar de richtlijnen biedt de rubriek Richtlijnen & voorbeelden ook achtergrondinformatie over richtlijnen en een overzicht van programma's, waarmee websites op toegankelijkheid kunnen worden getest. Aan bod komen onder andere een tekstbrowser (Lynx) en de online versie van Bobby. Webbouwers kunnen zelf deze programma's gebruiken om na te gaan of hun website toegankelijk is.
Ik denk dat testprogramma's een heel handig hulpmiddel kunnen zijn in het opsporen van ontoegankelijke onderdelen van websites. Zelf heb ik er ook veel mee gewerkt, met name om de verschillende veronderstellingen die ik had na het lezen van de richtlijnen van het W3C te toetsen.
Ik ben ervan overtuigd dat de aanwezigheid van de pagina over testprogramma's een grote bijdrage levert aan de toegankelijkheid van onze toegankelijkheidsrichtlijnen. Aangezien niet iedere webbouwer beschikt over een testteam van gehandicapten, is dit de manier om in aanraking te komen met ontoegankelijke onderdelen van je website, die voor jezelf wel toegankelijk zijn.
Bekijk online de pagina Testprogramma's
Fig.5: Testprogramma's
naar boven